Aktualności
Analiza i dokumentacja tkanin znalezionych w grobowcu II
Kontekst
W sezonach 2011/2012 oraz 2012/2013 Polsko-Egipska Misja Archeologiczno-Konserwatorska Świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari prowadziła prace eksploracyjne w jednym ze skalnych grobowców (Tomb II) wykutych w klifie otaczającym świątynie Dżeser-achet Tuthmosisa III od zachodu. 
W grobowcu składającym się z dwóch nieregularnych nadziemnych pomieszczeń (A i B) oraz szybu grobowego prowa-dzącego do dwóch podziemnych komór (C i D) znaleziono po-zostałości naruszonych pochówków datowanych na Trzeci Okres Przejściowy / Okres Późny. Materiał archeologiczny był rozrzucony po wszystkich pomieszczeniach oraz całkowicie przemieszany z mate-riałem współczesnym (pudelko po papierosach). Jednym z głównych znalezisk była znacząca ilość tkanin, co może wskazywać na użycie grobowca II przez wcześniejszych eksploratorów, jako miejsca zdeponowania tkanin.
Postępy w pracach
Wyeksplorowane tkaniny zostały oczyszczone, przejrzane, a następnie zinwentaryzowane i zdeponowane w kartonach. Tkaniny połączone z materiałem kostnym oraz zlepione w twarde masy zostały pozostawione w stanie nienaruszonym i oddzielnie zdeponowane. Lniane woreczki oddzielono i umieszczono w pięciu kartonach. 
Naruszony kontekst archeologiczny znaleziska, a także olbrzymia ilość wydobytych tkanin wymusiła podjęcie decyzji o selekcji materiału do dalszych studiów. W pierwszej kolejności wydzielono tkaniny pokryte inskrypcjami (Inv. 2021, 2022, 2023, 2024, 2025, 2026, 2027). Pośród tkanin nieinskrybowanych wyselekcjonowano tekstylia mogące stanowić istotne źródło informacji odnośnie do przeznaczenia tkaniny, jak i technik tkackich (Inv. 1982/1-3, 2028/1-9, 2029, 2030/1-3, 2031/1-15, 2032/1-6, 2033/1-5, 2034/1-2, 2035, 2036/1-4, 2037, 2038/1-2, 2039/1-4, 2040/1-15, 2041/1-3, 2375/ 1-4, 2400/1-5).
Analiza wstępna
Wstępna analiza materiału wykazała, że część tkanin jest wysokiej jakości, a niektóre z nich zachowały oryginalne kolory. Pośród nich są tekstylia całkowicie barwione na różowo lub brązowo-czerwono (Inv. 2021, Inv. 2028/1), bądź tylko częściowo na niebiesko lub różowo (Inv. 2375, Inv. 2400).
Żadna z tkanin nie przetrwała w pełnym wymiarze. Ich długość waha się od ok. 0,5 cm w przypadku najmniejszej do ok. 200 cm w przypadku największej (Inv. 2021), podczas gdy najszerszy fragment ma ok. 70 cm szerokości. Niemal wszystkie wstępnie przeanalizowane tkaniny mają splot płócienny z wyjątkiem tych, które częściowo zostały utkane splotem „half-basket” (np. Inv. 2375). Wiele tkanin przetrwało z zachowanym wykończonym brzegiem początkowym lub bocznym bądź z frędzlami, co powoduje, że stanowią istotny materiał badawczy dla poznania technik tkackich.
Na kilku tkaninach zostały znalezione inskrypcje zapisane pismem hieroglificznym i hieratycznym zawierające częściowo zachowane imiona i tytulaturę. Jedna z tkanin posiada fragmentarycznie zachowany kartusz Taharki.
Wszystkie tekstylia często wtórnie użyte są tkaninami grobowymi, pośród których zidentyfikowano bandaże, taśmy, a także fragmenty całunów (np. Inv. 2021). Oprócz tkanin znaleziono także pokaźną ilość małych, lnianych woreczków prawdopodobnie wypełnionych natronem zmieszanym z innymi substancjami użytymi podczas procesu mumifikacji. Istnieje zatem prawdopodobieństwo, że w grobowcu II oprócz pozostałości pochówków znaleziono także resztki skrytki balsamierskiej.
Znaczenie dalszych studiów
Wiele pochówków datowanych na Trzeci Okres Przejściowy / Okres Późny zostało odkrytych w ostatnich stuleciach w Tebach Zachodnich, mimo to tkaniny stanowiące istotną część wyposażenia grobowego są niezwykle rzadko analizowane oraz publikowane. 
W znakomitej większości przypadków jest niemal niemożliwym ustalenie ich obecnego miejsca zdeponowania, co powoduje, że są one bezpowrotnie stracone dla świata naukowego. Ten niefortunny los tkanin grobowych jest wielką stratą dla studiów dotyczących tkanin, jak i samego procesu mumifikacji. Mimo faktu, że tkaniny znalezione w grobowcu II nie pochodzą z nienaruszonego kontekstu archeologicznego, bez wątpienia stanowią istotny korpus tkanin z Egiptu faraońskiego.
Bibliografia:
Hallmann, A., Textiles from Tomb II in Deir el-Bahari: the preliminary report from the season 2012/2013, Polish Archaeology in the Mediterranean 24, w druku.
Hallmann, A., More items of funerary linen from Deir el-Bahari burial assemblages, [in:] Szafrański, Z.E. (ed.), Deir el-Bahari Studies, Special Studies Polish Archaeology in the Mediterranean 24, w druku.
Kierownik projektu: Aleksandra Hallmann
Kontakt: aleksandra.hallmann@gmail.com
Badania były prowadzone także w kontekście pracy doktorskiej "The Representation of Private Costume in Egyptian Art from the 25th to the 31st Dynasty" obronionej na Uniwersytecie Warszawskim w czerwcu 2015 roku, finansowanej przez Narodowe Centrum Nauki Etiuda 1 (UMO-2013/08/T/HS3/00116).
Projekty egiptologiczne | Projekty archeologiczne | Projekty konserwatorskie i architektoniczne | Raporty | Historia badań