Aktualności
Ssaki świątyni Hatszepsut
Kompleks świątyni Hatszepsut kryje przedstawienia zwierząt występujących nie tylko oryginalnie w Egipcie, ale również w krajach, z którymi Egipt wiązały kontakty różnej natury.
Przedmiotem studiów stanowiących wydzielony projekt badawczy, są realistyczne przedstawienia zwierząt występujące na całym terenie kompleksu, a także surowców odzwierzęcych. Badania, których obecny etap poświęcony jest ssakom i stanowi podstawę rozprawy doktorskiej, podjęte zostały na przełomie lat 2011/2012. Podstawę studiów stanowi dokumentacja rysunkowa i fotograficzna fragmentów scen ukazujących zwierzęta w konkretnym kontekście.
W dalszym opracowaniu materiału projekt obejmuje studia ikonograficzne oraz szersze zagadnienia nie tylko egiptologiczne i zooarcheologiczne, ale i zoologiczne, zoogeograficzne oraz behawiorystyczne.
Projekt ma na celu przede wszystkim ustalenie gatunków zwierząt ukazanych w kompleksie, ich pochodzenie, znaczenie, a także dalsze wykorzystanie przez królową i jej otoczenie. To samo dotyczy surowców takich jak kość słoniowa czy skóry zwierzęce. Rozeznanie ikonograficzne, gatunkowe, a co za tym idzie zoogeograficzne, może okazać się pomocne m.in. w badaniach nad lokalizacją krainy Punt. W sprzężeniu z szerszymi badaniami związanymi z doktoratem, ma szansę określić szlaki przemieszczania zwierząt, zmiany w czasie owych tras i składu gatunkowego, a także podpowiedzieć czy Punt był dla nich jedynie przystankiem w drodze z głębszej Afryki, czy też oryginalnym miejscem, z którego były importowane do Egiptu. W pewnym zakresie wyniki badań zagadnienia w odniesieniu do zwierząt mogą być pomocne w pracach związanych z importem/eksportem innych produktów czy surowców. Ponadto celem projektu jest też ustalenie pewnych analogii do innych przedstawień tego typu zarówno sprzed czasów Hatszepsut, jak i po nich. Ważne jest też zidentyfikowanie nawiązań i innowacji w programie ikonograficznym królowej w ramach badanego zagadnienia.
Dotychczas kompletnie zadokumentowano dwie grupy gatunkowe: rodzinę psowatych i kotowatych oraz rozpoczęto dalsze opracowanie zgromadzonych danych. Okazuje się, że świątynia kryje zaskakująco dużo ich przedstawień w postaci: dużych dzikich kotów, psów, a nawet lisów. Rozpoczęto również dokumentację kolejnych rodzin: żyrafowatych i małp, co wciąż nie wyczerpuje jeszcze repertuaru gatunków przedstawionych na terenie świątyni. Zwierzęta mogą być przedstawione w swoim naturalnym środowisku, w momencie importu, a następnie pełniąc swoją funkcję docelową w Egipcie. Jest to niezmiernie interesująca sekwencja, która nie tylko naświetla ważne etapy procesu importu, ale i daje przyczynek do badań nad ewentualną celowością wyboru gatunków, które miały zawitać do Egiptu.
W chwili obecnej przygotowywane są dwa artykuły bezpośrednio dotyczące tematu. Przerysy ze ścian świątyni były ilustracją kilku prezentacji konferencyjnych dotyczących szerszych zagadnień zwierzęcych, w najbliższym czasie będą podstawą wystąpienia pt. „Dogs Import into Pharaonic Egypt” na konferencji ICAZ 2014 w Argentynie. Docelowo planowana jest publikacja pod roboczym tytułem „Ssaki świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari”.
Kierownik projektu: Kamila Braulińska
Kontakt: khamaat@interia.pl
Projekty egiptologiczne | Projekty archeologiczne | Projekty konserwatorskie i architektoniczne | Raporty | Historia badań