Analiza zniszczeń w budowlach Hatszepsut

Zniszczenia obserwowane na zabytkach Hatszepsut od dawna intrygowały naukowców. Być może ze względu na uprzedzenia związane z jej płcią, wczesne badania skłaniały się do interpretacji tych zniszczeń poprzez pryzmat intensywnej wrogości ze strony Totmesa III. Choć najnowsze odkrycia pozwoliły na przewartościowanie tej teorii, zagadnienie to nigdy nie było badane w sposób kompleksowy. Niniejszy projekt ma na celu systematyczną dokumentację i analizę zniszczeń zidentyfikowanych w konstrukcjach     Hatszepsut w celu lepszego zrozumienia ich przyczyn i ideologii.

Większość zabytków z czasów Hatszepsut ma złożoną historię, która zdecydowanie wykracza poza   okres panowania królowej. Na przykład, wiele z nich było obiektem ataków w okresie Amarneńskim; przedstawienia zniszczone w tym czasie były następnie restaurowane przez kolejnych władców. Podobnie jak inne zabytki okresu faraońskiego, większość budowli Hatszepsut była również celem ataków ikonoklastów w okresie szerzenia się w Egipcie chrześcijaństwa, a następnie – islamu.

W rezultacie każda scena dekorująca budowle z czasów Hatshepsut prezentuje swoją własną skomplikowaną „stratygrafię”: elementy danej sceny mogą być rzeźbione, przerabiane, usuwane, rekonstruowane w reliefie lub w tynku w różnych partiach, co utrudnia rozpoznanie ich względnej chronologii. Ponadto, dobrze wykonana restauracja może być mylona z dekoracją oryginalną i tylko niewielkie różnice w głębokości reliefu mogą zdradzić, że było inaczej; w obszarach słabo oświetlonych te drobne różnice mogą być trudne do zidentyfikowania.

 

Każdy epizod niszczenia dekoracji również ma swoje niuanse: przykładowo, niszczenie kartuszy Hatshepsut jest często wykonywane tylko częściowo:  imiona Amona i Re, które

stanowią element jej nomen i prenomen, są zazwyczaj oszczędzane. W niektóre kartusze

Hatszepsut wpisywane są imiona jej poprzedników, w niektórych przypadkach imiona Hatszepsut

są pozostawiane całkowicie bez szwanku. Po ukończeniu procesu dokumentacji, zniszczenia

i zmiany zostaną przeanalizowane pod kątem ilościowym w celu ujawnienia podstawowych schematów. Projekt jest realizowany w ramach prestiżowego stypendium, przyznawanego przez Egypt Exploration Society. Świątynia Hatszepsut w Deir el-Bahari jest pierwszym zabytkiem, w którym zbierany będzie objęty projektem materiał badawczy. Następnie, badania zostaną rozszerzone na inne konstrukcje Hatshepsut w Egipcie (m.in. świątynię w Karnaku, Speos Artemidos i in.) oraz w Sudanie.

Kierownik projektu: Yun Wong

Kontakt: jun.wong@mail.utoronto.ca

Projekt jest realizowany w ramach prestiżowego stypendium, przyznawanego przez Egypt Exploration Society.